Ο Δίας και η "Μερίδα του Λέοντος".

"Κρεμάστε απ' τον ουρανό ολόχρυση αλυσίδα

κι όλοι από εκεί αρσενικοί και θηλυκοί θεοί πιαστείτε.

Δεν θα μπορέσετε στη γη από τον ουρανό να με τραβηξετε,

εμέ τον Δία τον πιο τρανό εξουσιαστή, όλη σας τη δύναμη κι αν βάλετε".

~~~Ομήρου Ιλιάδα, Θ 18-27

Πριν από λίγες μέρες ο γίγαντας-πλανήτης αερίων, ο Δίας πέρασε στο ζώδιο του Λέοντα και πλέον θα χρωματίσει με έναν ιδιαίτερο νόημα και κατεύθυνση  τις προσωπικές μας φιλοδοξίες και σχέδια για έναν ολόκληρο σχεδόν χρόνο. Για να περιγράψουμε αυτή τη σημαντική αλλαγή στο αστρολογικό σκηνικό θα πρωτοτυπήσουμε και δεν θα κοιτάξουμε κάποιον ανάλογο αστρολογικό χάρτη, αλλά έναν αρκετά διασκεδαστικό διάλογο μεταξύ του πατέρα των θεών και των ανθρώπων, Δία και του Έρωτα. Ο διάλογος αυτός γραμμένος από το Λουκιανό (2ος αι. κ.ε.) θα μπορούσε να πει κάποιος ότι απηχεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο τις ποιότητες του αστρολογικού Δία ιδωμένου μέσα από το βασιλικό ζώδιο του Λέοντα. Ας δούμε, όμως, πρώτα τι γίνεται πίσω από τις κουρτίνες του Ολύμπου. 

Ο διάλογος ξεκινάει με το Δία να παραπονιέται στο "γέροντα και πανούργο" όπως αποκαλεί Έρωτα--πιο αρχαίο θεό ακόμα και από τον Ιαπετό--γιατί όλο αυτό διάστημα του κάνει τη ζωή του εξαιρετικά δύσκολη. Το πρόβλημα για το Δία είναι όλες τις φορές που ποθούσε μία γυναίκα, ο Έρωτας δεν ήταν ποτέ παρών να τον βοηθήσει εμπνέοντας τον πόθο στο υποψήφιο "θύμα". Πάντα ο Δίας θα έπρεπε να μεταμορφωθεί είτε σε σάτυρο, είτε σε ταύρο, είτε σε κύκνο, είτε σε αετό και ποιος ξέρει τι άλλο, έτσι ώστε να οδηγήσει κάθε θηλυκό που επιθυμούσε στο κρεβάτι του. 

Έρωτας: Και τι μεγάλο κακό σου έκανα εγώ ο γεροντάκος όπως λες, και σκέφτεσαι να με συμμαζέψεις;

Δίας: Άκουσέ τα, καταραμένε, και πες μου αν είναι μικρά. Με δουλεύεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε δεν έμεινε τίποτα που να μη με μεταμόρφωσες: μ’ έκανες σάτυρο, ταύρο, χρυσαφένιο, κύκνο, αετό. Κι όμως δεν έκανες καμμιά να μ’ ερωτευθεί. Ούτε κατάφερα καμιά, γιατί εσύ μ’ έκανες ν’ αρέσω στις γυναίκες, αλλά να είμαι αναγκασμένος να τις ξεγελώ με ένα σωρό τερτίπια και να μεταμορφώνομαι. Έτσι αυτές αγαπάνε μεν τον ταύρο ή τον κύκνο, εμένα όμως, άμα τύχει και με δουν, πεθαίνουν από την τρομάρα τους.

Ο Έρωτας απαντάει εύστοχα στο Δία  λέγοντας, ότι αυτό που του συμβαίνει είναι το πιο φυσικό πράγμα, αφού πώς θα ήταν ποτέ δυνατόν οποιαδήποτε θνητή να αντικρίσει τη φοβερή μορφή του. Στην συνέχεια, ο Δίας φέρνει παραδείγματα στον Έρωτα, όπου θνητοί όπως ο Βράγχος και ο Υάκινθος ερωτεύθηκαν τον θεό Απόλλωνα χωρίς ο δεύτερος να χρειαστεί να πάρει κάποια άλλη μορφή. Και ο διάλογος αυτός κλείνει με αμεσότητα και με ένταση:

Έρωτας: Μα και τον Απόλλωνα δεν ήθελε να τον πλησιάσει η Δάφνη αν και έχει ωραία μαλλιά και δεν έχει γένια. Αν θέλεις όμως ν’ αρέσεις στις γυναίκες, να μη κουνάς την αιγίδα και να μη κουβαλάς μαζί σου τον κεραυνό, αλλά φρόντιζε να φαίνεσαι όσο μπορείς πιο όμορφος. Φτιάχνε τα μαλλιά σου έτσι που να κρέμονται μπούκλες κι απ΄ τις δυο μεριές του προσώπου σου, που να είναι πιασμένες στο πάνω μέρος από το διάδημα. Να φοράς κόκκινη χλαμύδα και χρυσά πέδιλα. Να περπατάς ρυθμικά με συνοδεία σουραυλιών και τυμπάνων. Τότε να δεις πως θα σε ακολουθήσουν πιο πολλές γυναίκες απ’ όσες Μαινάδες τρέχουν πίσω από τον Διόνυσο.

Δίας: Βρε δε με παρατάς. Ποτέ δεν θα επιχειρήσω να ρίξω τις γυναίκες ντυμένος έτσι.

Έρωτας: Ε, τότε να πάψεις να λιγουρεύεσαι τα θηλυκά, γιατί αυτό είναι και πιο εύκολο.

Δίας: Όχι-όχι , μ΄ αρέσει ο έρωτας, αλλά να μη μου βγαίνει η ψυχή για να το πετυχαίνω. Άντε τώρα πήγαινε στο καλό και φρόντισε οι ερωτοδουλειές μου να γίνονται όπως σου τις εξήγησα.

Ας ξεκινήσουμε την ανάλυση με μερικά συμπεράσματα. Ο Δίας ξεκινάει αυτό το διάλογο προβληματισμένος γιατί οι θνητές δεν ανταποκρίνονται στο ερωτικό του κάλεσμα, αν εκείνος δεν μεταμορφωθεί. Είναι αλήθεια, ότι ενώ κάθε μεταμόρφωσή του πετυχαίνει το στόχο της, δεν θα περίμενε να δει κανείς τον μέγιστο Δία να ταλαιπωρείται από προσωπικές ανασφάλειες για την εμφάνισή του: ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων θέλει να εμπνέει τον έρωτα για αυτό που είναι στην κανονική του μορφή. Όταν, όμως, ο Έρωτας του επισημαίνει ότι ακριβώς θα πρέπει να αλλάξει την εικόνα του για να πετύχει αυτό που θέλει, τότε και η γνώμη του Δία μεταστρέφεται. Το τίμημα για εκείνον είναι μεγάλο και απορρίπτει να υιοθετήσει μία πιο γλυκειά και θηλυκή πλευρά, καθώς δεν συνάδει με την ιδιοσυγκρασία του. Αποφασίζει ότι θα συνεχίσει να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει πολύ καλά όλο αυτόν τον καιρό, με την προϋπόθεση ότι ο Έρωτας δεν θα τον παιδεύει πια τόσο πολύ στις ερωτοδουλειές του.

Ας θυμηθούμε σε γενικές γραμμές ποιες είναι οι ιδιότητες που φέρει ο αστρολογικός Δίας. Πρόκειται για εκείνον τον πλανήτη που σε ένα ωροσκόπιο εκφράζει την τύχη, την κατάκτηση και την επέκταση, όπως και ο Δίας στο διάλογο του Λουκιανού είναι αυτός που απαιτεί, θα βάλει στόχους, θα διεκδικήσει και θα φθάσει στην επίτευξη του σχεδίου του. Σαν κυβερνήτης του ζωδίου του Τοξότη, αναζητά να μάθει άμεσα από έναν άλλο τοξότη, τον φτερωτό Έρωτα τι είναι εκείνο που θα τον κάνει να κατακτήσει το αντικείμενο του πόθου του και πώς να επεκταθεί. Αναζητά να εκπληρώσει αυτό που κοινωνία έχει ταυτοποιήσει με το ιδανικό (έρωτας με ανταπόκριση), έτσι ώστε με αυτόν τον τρόπο να εδραιωθεί μέσα από την προσπάθειά του να κερδίσει το στόχο του και να βιώσει την εμπιστοσύνη. Ο Δίας στο Λουκιανό εκφράζει με έναν πάρα πολύ ωραίο τρόπο την ιδιότητα αυτή της επέκτασής του αναλαμβάνοντας έναν φιλοσοφικό-πνευματικό ρόλο: "Παρατηρώ και αξιολογώ την πορεία μου για να βρω τι θα εμπλουτίσει τη ζωή μου." Το γεγονός ότι σύμφωνα με το μύθο σε κάθε ανάλογη ερωτική εκστρατεία ο Δίας αναγκάζεται να μεταμορφωθεί εκφράζει ακριβώς την ποικιλομορφία της επέκτασης--σωματική, πνευματική, ψυχική κτλ.--που εκφράζεται μέσα από τις αστρολογικές ιδιότητες του πλανήτη.

Γιατί, όμως, να ενδιαφέρει έναν θεό που πάντα θα είναι εύμορφος και αθάνατος η εξωτερική εμφάνισή του και μάλιστα μπροστά σε μία θνητή; Αναλογικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι εδώ ο Δίας χρωματίζεται από το άγγιγμα του σταθερού-πύρινου ζωδίου του Λέοντα: περηφάνια και ανάγκη για προσωπική προβολή και αναγνώριση με μία δόση θεατρινισμού. Ο Λέοντας επιλέγει να φανεί για αυτό που είναι, και εδώ ο Έρωτας δίνει τη λύση στο Δία μέσα από μερικές κατεξοχήν ποιότητες του ζωδίου: "φρόντισε να προβληθείς όσο καλύτερα γίνεται (ἁπαλὸν ὀφθῆναι), να επιλέξεις την κατάλληλη εκείνη κόμμωση που θα κάνει το πρόσωπό σου πιο όμορφο, να αλλάξεις την αμφίεσή σου σε πύρινα και χρυσά χρώματα (πορφυρίδα ἔχε, ὑποδέου χρυσίδας) και να προσθέσεις την όρχηση στο περπάτημά σου (ὑπ' αὐλῷ καὶ τυμπάνοις εὔρυθμα βαῖνε). Η περιβολή αυτή ενσαρκώνει την ψυχοσύνθεση ενός νικητή, και ο Δίας εδώ αναζητώντας τη βοήθεια του Έρωτα επιδιώκει να αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις και να γίνει δημοφιλής. Εδώ ο Δίας φαίνεται να αναζητά να ανταλλάξει την αδέσμευτη και ανεξάρτητη μεταμορφωτική του ερωτική έκφραση μέσα από την εδραίωση πιο ζεστών, έμπιστων και σταθερών σχέσεων. Προσέξτε το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί ο Λουκιανός για να περιγράψει τη διαφορά αυτή: το ρήμα "φιλῶ" περιγράφει τις έως τώρα πετυχημένες συνευρέσεις του Δία, ενώ εκείνος τώρα επιδιώκει από τον Έρωτα να εξασφαλίσει "το ἐρᾶν". 

Οι λύσεις όμως που προτείνει ο Έρωτας έρχονται σε σύγκρουση με την προσωπική ακεραιότητα ενός αστρολογικού Δία εκφρασμένου όμως μέσα από λεόντειες ποιότητες και πεποιθήσεις με τις οποίες η προσωπικότητά του είναι έντονα δεμένη. Στο σημείο αυτό ο Δίας έρχεται σε επαφή με την προσωπική του ακεραιότητα και αρνείται κατηγορηματικά να υιοθετήσει κάτι άλλο από αυτό που είναι ήδη για να επιφέρει την επιδιωκόμενη επέκτασή του. 'Εχει καλλιεργημένη την αυτογνωσία του, αλλά δεν υποτάσσεται. Αρνείται κατηγορηματικά να παίξει κάθε κόντρα ρόλο που θα υπονομεύσει τον πυρήνα της ταυτότητάς του, αρνούμενος όμως στην ουσία μία από τις κύριες θετικές του εκφράσεις, αυτή της ευθύτητας στην ανάγκη για προσωπική εξέλιξη και επέκταση. Έτσι μπορεί να δει κανείς σε αυτό το διάλογο έναν ιδιαίτερο τρόπο που μπορούν να εκφραστούν συγκεκριμένα αστρολογικά δρώμενα.

Μάλιστα, θα πρότεινα ότι τα τελευταία λόγια του Δία προς τον Έρωτα αποτελούν την αρνητική και αυτοκαταστροφική έκφραση του πλανήτη και εκφράζουν την δυσαρμονική του διάσταση. Ο Δίας είναι φυγόπονος και τεμπέλης, τα θέλει όλα έτοιμα και αφήνει ανεύθυνα τη δουλειά να την κάνουν άλλοι, όταν δηλώνει ότι του αρέσει ο έρωτας, αλλά να μην του βγαίνει και η ψυχή με αυτόν για να το πετύχει. Σκεφθείτε πόσες φορές τα θέλουμε και εμείς όλα έτοιμα και φουντώνουμε από υπεραισιοδοξία και προσμονή χωρίς ουσιαστικά πορεία και στόχο. Τι λέτε; Είμαστε μήπως στ' αλήθεια "παιδιά του Δία" απαιτώντας τη "μερίδα του Λέοντος"; 

Βιβλιογραφία: 

~Stephen Arroyo, Astrology, Psychology and the Four Elements (CRCS Publications, 1978)

~ Martha C. Nussbaum and Juha Sihvola (eds.), The Sleep of Reason: Erotic Experience and Sexual Ethics in Ancient Greece and Rome (Chicago, 2002)