Από τον Ουρανό στη Γη: ένα Μοντέλο του Ηλιακού Συστήματος.

"Πάντα υπάρχει μία ιστορία. 

Όλα είναι ιστορίες στην πραγματικότητα.

Ο Ήλιος που ανατέλει κάθε μέρα είναι μία ιστορία.

Όλα έχουν μέσα τους μία ιστορία.

Άλλαξε την ιστορία, άλλαξε τον κόσμο."

~~~Terry Pratchett, A Hat Full of Sky

Θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι σήμερα ζούμε μέσα σε μία παγκόσμια κοινότητα, όπου άνθρωποι από διαφορετικά μήκη και πλάτη της Γης έχουμε τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή πολύ εύκολα και γρήγορα μεταξύ μας. Οι δεσμοί ανάμεσά μας συχνά έχουν μία υλιστική διάσταση, είτε πρόκειται για οικονομικές δοσοληψίες, είτε για επικοινωνία μέσα από το διαδίκτυο, είτε για ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών. Παρόλο αυτά, έχουμε ξεχάσει ότι όλοι μας συνδεόμαστε εδώ και αιώνες με έναν άλλον εκπληκτικό τρόπο. Πολύ πριν την εποχή του ίντερνετ και της πληροφορίας το κατεξοχήν μέσο της κοινωνικής δια-δικτύωσης των ανθρώπων ήταν το ουράνιο στερέωμα: ο άνθρωπος κοιτούσε τον ουρανό και συνδεόταν τόσο με τον εαυτό του όσο και με τους συνανθρώπους του, ανταλλάσσοντας μύθους, απόψεις και θεωρίες στην προσπάθειά του να ερμηνεύσει το σύμπαν.

Ο άνθρωπος προσπάθησε να ανακαλύψει τους προσωπικούς δεσμούς του με το σύμπαν πολλές φορές νιώθοντας φόβο και δέος, άλλες φορές μέσα από την καλλιτεχνική του έκφραση και αργότερα μέσα από το δρόμο της παρατήρησης και της λογικής. Κάθε πολιτισμός που γεννήθηκε πάνω στη Γη έστρεψε το βλέμμα του στον ουρανό. Αυτό δεν έγινε καθόλου τυχαία. Φανταστείτε τον εαυτό σας να ζει εκατομμύρια χρόνια πριν μέσα σε ένα άκρως εχθρικό και χαοτικό από όλες τις απόψεις περιβάλλον, όπου θα έπρεπε να αναζητάτε καθημερινά την τροφή σας, να προστατέψετε το σώμα σας από τις άγριες διαθέσεις της φύσης, να μην έχετε μία μόνιμη κατοικία και πολύ συχνά εσείς να γίνεστε η τροφή για κάποιο άλλο ζώο. Μέσα από την παρατήρηση του ουρανού, το γεγονός ότι κάθε μέρα ο ήλιος ανέτειλε δίνοντας τη θέση του στη νύχτα στη σελήνη και τους αστερισμούς κάλυψε για τον άνθρωπο ένα βαθύτερο και εγγενές ένστικτο επιβίωσης: την αναζήτηση για τάξη στη ζωή του. 

Έχει ιδιαίτερη λοιπόν αξία να τονίσουμε ότι το ουράνιο στερέωμα ήταν το κατεξοχήν σημείο που ο άνθρωπος βίωσε για πρώτη φορά μία μορφή τάξης. Μέσα από μία καθαρά βιωματική προσέγγιση και εμπειρία ο άνθρωπος κατάλαβε ότι η ζωή είτε στον ουρανό είτε στη γη είναι ένα δρώμενο. Αυτό λοιπόν το τόσο εντυπωσιακό δρώμενο μέσα στο οποίο και εμείς οι ίδιοι έχουμε το ρόλο μας αποφάσισαν οι Σουηδοί να μας το υπενθυμίσουν και να φέρουν από τον ουρανό στη Γη, κατασκευάζοντας το μεγαλύτερο τρισδιάστατο μοντέλο υπό κλίμακα του Ηλιακού μας Συστήματος. Το ρόλο του Ήλιου έχει το Εricsson Globe στην Στοκχόλμη, το μεγαλύτερο κτήριο ημισφαιρικού σχήματος στον κόσμο. Οι εσωτερικοί πλανήτες βρίσκονται επίσης στην Στοκχόλμη, αλλά οι εξωτερικοί πλανήτες είναι τοποθετημένοι με κατευθυνση προς τα βόρεια σε άλλες πόλεις γύρω από τη Βαλτική θάλασσα. Το μοντέλο αυτό του ηλιακού συστήματος σχεδιάστηκε από τους Nils Brenning και Gösta Gahm σε κλίμακα 1:20 εκατομμύρια.

Ας ξεκινήσουμε την περιήγησή μας σε αυτό το ουράνιο δρώμενο με αφετηρία τον Ήλιο.

Ο Ήλιος--Εricsson Globe, Στοκχόλμη .

Διάμετρος: 71m (ηλιακός δίσκος + κορώνα) 

Ερμής – Stadsmuseum, Slussen, Στοκχόλμη.
Διάμετρος: 25 cm. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 2.9 km

Το μοντέλο αυτό που παίζει το ρόλο του πλανήτη Ερμή είναι θερμαινόμενο για να δείξει ακριβώς το πόσο κοντά βρίσκεται ο πλανήτης αυτός στον Ήλιο. Στην επιφάνειά του έχουν αποδωθεί οι κρατήρες του και στο βάθρο πάνω στο οποίο είναι τοποθετημένος έχουν αποτυπωθεί διάφοροι χαρακτήρες, όπως για παράδειμα η μετατόπιση της τροχιάς σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. 

Αφροδίτη.

Διάμετρος: 62cm. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 5.5km 

Στη φωτογραφία βλέπετε το αρχικό μοντέλο για τον πλανήτη Αφροδίτη που βρισκόταν στο Kungliga Tekniska Högskolan, στη Στοκχόλμη. Δυστυχώς το μοντέλο εκλάπη το 2011 και ένα νέο μοντέλο για την Αφροδίτη βρίσκεται προσωρινά στο Institution for Space and Plasma Physics at the Kungliga Tekniska Högskolan, στη Στοκχόλμη.

Γη και Σελήνη.

Cosmonova, Naturhistoriska riksmuseet, Στοκχόλμη.

Διάμετρος: 65cm/18cm. Απόσταση από Globen (Ήλιος): 7.6km

Tα μοντέλα για τον πλανήτη μας και το δορυφόρο του, τη Σελήνη βρίσκονται στο εκδοτήριο εισιτηρίων στην είσοδο του πλανητάριου Cosmonova στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Στοκχόλμη.

Άρης-Morby Centrum

Διάμετρος: 35cm. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 11.6km

Το μοντέλο του πλανήτη Άρη συνδέεται με μία βάση από ατσάλι, η οποία συμβολίζει τη Γη. Χημικά σύμβολα γνωστών χημικών ενώσεων είναι αποτυπωμένα πάνω στην επιφάνεια του γλυπτού.

Δίας-Αεροδρόμιο Arlanda

Διάμετρος: 7.3m. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 40km

O Δίας προς το παρόν αντιπροσωπεύεται από ένα σχηματισμό από λουλούδια έξω από το Sky City στο αεροδρόμιο Arlanda. Τα σχέδια για ένα τρισδιάστατο μοντέλο του είναι καθ'οδόν.

Κρόνος-Ουψάλα

Διάμετρος: 6.1m. Απόσταση από Globen (Ήλιος): 73km

Ο πλανήτης Κρόνος προορίζεται για να κοσμίσει ένα εκπαιδευτικό πλανητάριο στην Ουψάλα. Ωστόσο, το πρώτο βήμα έγινε το 2010 όταν παρουσιάστηκε στο Celsius House (εκεί που είχε εργαστεί ο αστρονόμος του 18ου αιώνα Anders Celsiu, ένα μοντέλο του δοροφόρου του, Τιτάνα. Εκτός από αυτό, πολλά από τα φεγγάρια του Κρόνου έχουν πάρει μορφή μέσα από τις εργασίες των τοπικών σχολείων στην περιοχή.

Ουρανός – Lövstabruk

Διάμετρος 2.6m. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 146km

Ένα συμβολικό και παιχνιδιάρικο μοντέλο για τον Ουρανό παρουσιάστηκε τον Οκτώβρη του 2012 στο Lövstabruk, νότια του Gävle. Το μοντέλο είναι κατασκευασμένο από ατσάλι από το εργαστήριο Forsmark Mechanical του πυρηνικού εργοστασίου Forsmark, κοντά στο Lövstabruk, όπου το χημικό στοιχείο του ουρανίου παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Προσέξτε επίσης και την ασυνήθιστη κλίση του άξονα που έχει ο συγκεκριμένος πλανήτης. 

Ποσειδώνας – Söderhamn

Διάμετρος: 2.5m. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 229km

Πλούτωνας – Delsbo

Διάμετρος 12cm. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 300km

Ο Πλούτωνας και ο Χάροντας υποστηρίζονται από δύο στήλες επιτύμβιου χαρακτήρα, θυμίζοντας τις πύλες του Άδη, του θεού του Κάτω Κόσμου. Το γλυπτό επίσης παρέχει πληροφορίες για την πρόσκρουση ενός μετεωρίτη πριν από 90 εκατομμύρια χρόνια που είχε σαν αποτέλεσμα την εξαφάνιση κάθε είδους ζωής σε μία μεγάλη περιοχή και τη δημιουργία της λίμνης Dellen στη Σουηδία. 

Aστεροειδής Saltis – Kunskapsskolan, Saltsjöbaden

Διάμετρος: λιγότερο από 1mm. Διάμετρος από το Globen (Ήλιος): 17km

To 2000 ένα γλυπτό εμπνευσμένο από την ανακάλυψη ενός αστεροειδούς από τον A. Brandeker δημιουργήθηκε και παρουσιάστηκε Ονομάστηκε "Saltis" χαϊδευτικά από το Saltsjöbaden.  

O κομήτης του Halley – Balthazar, Skövde.

Διάμετρος: ποικίλες. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 260km

Ο κομήτης του Halley παρουσιάστηκε στο επιστημονικό κέντρο Balthazar στο Skövde το Δεκέμβριο του 2009. Ο κομήτης αντιπροσωπεύεται από τρία μοντέλα που είναι εμπνευσμένα από ζωγραφιές παιδιών. 

Ιξίων – Technichus, Härnösand.

Διάμετρος: 6.5cm. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 360km

Ο Ιξίων αποτελεί το μεγαλύτερο μεταποσειδώνιο ουράνιο σώμα στη ζώνη του Κάιπερ. Το μοντέλο του βρίσκεται στο κέντρο επιστημών Technicus στο Söderhamn. 

Σέντνα – Teknikens hus, Luleå.

Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 912km

Tο μοντέλο για το νάνο-πλανήτη Σέντνα δημιουργήθηκε από τον Arto Koskitalo και παρουσιάστηκε το 2005 στο ”Teknikens Hus” στο Luleå στη Β. Σουηδία, όχι πολύ μακρυά από τον Αρκτικό Κύκλο. Στην μυθολογία της περιοχής η Σέντνα είναι η θεά των παγωμένων θαλασσών, από όπου προσφέρει στους Εσκιμώους τις φάλαινες και τις φώκιες. Η Σέντνα συγκρίνεται συχνά με τον Πλούτωνα σε μέγεθος και ανήκει σε ένα σύνολο μικρών σωμάτων που ονομάζεται ζώνη του Κάιπερ (Kuiper). 

Το "Τέλος" [The termination shock] – Institutet för rymdfysik, Kiruna

Διάμετρος: άγνωστη. Απόσταση από το Globen (Ήλιος): 950km

Το μακρινό περιβάλλον ανάμεσα στον ηλιακό άνεμο και στα ενδιάμεσα αέρια του γαλαξία, το σοκ μπροστά στο τέρμα παρουσιάζονται στην Kiruna. Αυτο το φουτουριστικό γλυπτό είναι εμπνευσμένο  από το γνωστό Βόρειο Σέλας που είναι ορατό από τη Β. Σουηδία. 

Πηγές:

 http://twistedsifter.com/2014/10/the-sweden-solar-system-scale-model/

 http://www.astro.su.se/english/about-us/the-sweden-solar-system-1.74650#Solen